حلال، ‌نشان‌برین (قسمت چهلم)

حلال و خط قرمزهای سفره غذا:

در زمینه آداب غذا خوردن یا آداب حضور بر سفره غذایی، مجموعه دستوراتی در متون دینی آمده است که آن آداب را می‌توان در چهار واژه حلال، حرام ، مستحبات و مکروهات طبقه بندی کرد که تفصیل آن در کتب فقهی آمده است که اطلاع از آنها برای همگان الزامی است و رعایت آنها آثار ارزشمندی دارد.
در این مقاله فقط از خط قرمزها سخن می گوییم. نخست : نشستن بر کنار سفره ای که مشروبات الکلی در آن وجود دارد حرام است. دوم: غذا خوردن از چنین سفره ای حتی اگر غذایی که خورده می شود حلال باشد نیز حرام است و سوم :اسراف و تبذیر در غذا خوردن حرام است که خداوند در قرآن فرموده است :کلوا و اشربو ولا تسرفوا ان الله لا یحب المسرفین (بخورید و بیاشامید ولی اسراف نکنید که خداوند مسرفین را دوست ندارد.اعرافر۳۱)، حرمت خمر و دیگر مست کننده ها، علاوه بر جنبه تعبدی، ریشه های علمی و عقلانی نیز دارد.
برخى از احکام اسلامى با این‏ که تعبّدى‏اند، نوعى استدلال عقلانى در آنها نهفته است، چرا که وقتى اصول دین و مهم‏ترین فروع اصلى یک مذهب با دلایل عقلانى و حکمت برهانى روشن شود، خردمندان به حکم قیاسِ فروعاتِ جزیى بر فروع و اصول دینى، کلى احکام تعبّدى را مى‏پذیرند. به همین دلیل پذیرش چنین مسائلى را باید تعبّدى و تعقلى نام نهاد، زیرا این نوع تعبّد، ریشه در عقلانیت دارد. مؤمنان معتقدند تمام احکام اسلامى، فلسفه یا اسرارى دارند که بیشتر آنها را نمى‏دانیم و شاید تأثیر معنوى احکام، در ندانستن حکمت آنها باشد یا خداى متعال کشف آنها را به عقل و علم بشر موکول ساخته است تا حقانیت این مذهب بر عموم مردم، به ویژه دانشمندان منصف واضح و حجت نیز از این طریق بر آنان تمام شود، چرا که توجه به فلسفه احکام و فهم آنها در بعضی روزگاران امکان نداشته است. مشروبات الکلى بر خلاف بسیارى از منکرات، به پنج دلیل (قرآن،روایات،عقل،اجماع،دانش ) از محرّمات و خبائث و عمل شیطانی شمرده مى‏شوند.
این است که هرگونه رسمیت بخشیدن به مصرف مشروبات الکلی از جمله نشستن و خوردن از سفره ای که مشروبات الکلی در آن است به شدت حرام شمرده شده است. بنابراین رستوران هایی که در کشورهای غربی بخواهند گواهی حلال دریافت کنند باید این اصل را رعایت کنند که بر میزهای خود مشروبات الکلی نگذارند و غذاهای حرام مثل گوشت خوک و فرآورده های آن را سرو نکنند یا اینکه بخشی که دارای این شرایط باشد را در رستوران خود ایجاد واختصاص دهند. اسراف و تبذیر در خوردن نیز از خطوط قرمز است که می دانیم متأسفانه گریبانگیر بسیاری از سفره هاست که این حیف و میل در نعمت های الهی در حالی که بسیاری از انسان ها از آن محروم هستند، جایز نیست.
دکتر‌عبدالحسین‌فخاری
دبیرکل‌موسسه‌حلال‌جهانی