حلال، نشان‌برین (قسمت پنجاهم)

حلال و کوشر:


واژه «کوشر» را شاید شنیده باشید، کوشر یا کشروت، همان «حلال» بر حسب احکام عهد عتیق است و غیر حلال «طریفه» نامیده می شود.
احکام حلال و حرام در سفر لاویین و تثنیه عهد قدیم به اجمال ذکر شده اما تفضیل آن در مشنه و تلمود (کتاب خاخام ها و شولحن عروک) آمده است و آن مجموعه قوانین و تشریعیات غذایی کلیمیان است که تقریبا از سه هزار سال پیش، کم و بیش بین آنها رایج بوده است.
بر پایه قوانین کوشر در عهد قدیم، خوردن خوک، شتر، حیوانات و پرندگان گوشتخوار و نوشیدن خون جانداران مجاز نیست و از آبزیان آنها که دارای فلس (پولک) و باله باشند کوشر (حلال) هستند و گوشت حیوانات غیر نشخوار کننده پاک نیست.
در ذبح حیوان نیز باید کاملا خون بیرون کشیده شود و آزار جانور پیش از مرگ، گوشـت آن را نـاپاک می کند. کلیمیان در مورد حلیت تمام حبوبات نیز دستورات خاصی داشته و حتی برای پخت غذا نیز آدابی دارند. میوه ها و سبزیجات در صورت شسته شدن و عاری بودن از آفات و ناپاکی ها، کوشر هستند و ظروف کوشر و غیر کوشر باید مجزا باشد و تمیز کردن ظروف غیر کوشر فقط با آب بسیار داغ امکان پذیر است.در مورد حلال در عهد قدیم و جدید در مقاله«حلال در ادیان دیگر‌» مطالبی گفته شد، به طور خلاصه مشابهت‌های زیادی بین آن احکام و اسلام وجود دارد که در یک بحث تطبیقی می‌تواند مورد پژوهش قرار گیرد. در نحوه ذبح نیز کاربرد شوک مجاز نیست و باید به طریق طبیعی و سنتی حیوان ذبح شود.
اکنون کارخانجاتی در کشورهای مختلف مختص تولیدات کوشر هستند و محصولات خود را با علامت خاص کوشر عرضه می کنند و بسیاری از فروشگاه‌های آمریکایی و اروپایی قفسه هایی را به این محصولات اختصاص داده اند و اتحادیه کلیمیان ارتدکس تولیدات حدود ۴۵۰۰ کارگاه تولید محصولات کوشر را زیر نــظر دارد و حــدود ۳۰۰ ســازمان فـقط در آمــریکــا، گواهی های کوشر را صادر می کنند و حجم بسیار زیاد این تجارت، کوشر را به یک فرآیند اقتصادی قابل توجه تبدیل کرده است که البته اصلا قابل مقایسه با حجم تجارت محصولات حلال نیست ولی از یک واقعیت اقتصادی حکایت دارد.
گفته می‌شود نمایشگاه بین المللی خدمات و غذای کوشر در نیویورک سالانه نزدیک سه میلیارد دلار فروش دارد.
پس از سه هزاره نشیب و فرازها در دین یهود و تحــریف هائی کــه در این دین انجام گرفته هنوز مشابهت های فراوانی را بین غذاهای حلال و حرام در دین یهود و دین اسلام می توان مشاهده کرد. از جمله حرمت گوشت خوک و بعضی حیوانات حرام گوشت و نحوه ذبح و امثال آن. این موضوع نشان دهنده آن است که اعتقاد دینی و وحی در طول این سه هزاره چطور در جان و دل معتقدان ساری و جاری بوده و احکام آن در زندگی روزمره آنها نقش آفرین است.موسسه حلال جهانی در نظر دارد اینگونه بحث های تطبیقی بین ادیان ابراهیمی را با همکاری حوزه های علمیه و مراکز دانشگاهی ساماندهی و نتایج آن را در دسترس علاقمندان قرار دهد.
دکتر عبدالحسین فخاری
دبیرکل موسسه حلال جهانی