حلال، نشان برین (قسمت سیزدهم)

حلال و نقش دانشگاه ها:
حدود پنج سال پیش که به دعوت پروفسور «یعقوب چه مان» رئیس انستیتو تحقیقات حلال دانشگاه ( UPM) مالزی از این مرکز بازدید کردم، به همت و پشتکار این استاد که نخستین دانشکده تحقیقات حلال را در کشورش راه اندازی و دانشجویانی علاقمند را در رشته کارشناسی حلال جذب کرده و همراه آنان به تحقیق و پژوهش و آموزش پرداخته است، آفرین گفتم.
تلاش دکتر«یعقوب چه» البته با همراهی دولت مالزی همراه بود که سالیانه حدود ۱۵ میلیون رینگت (معادل ۵ میلیون دلار) برای راه اندازی این تحقیقات اختصاص داده و با تمام توان از موضوع حلال پشتیبانی می کند.
دو سال بعد در مراسم افتتاح هفته حلال که هرساله در مالزی برگزار می شود نشان عالی علمی از سوی نخست‌وزیر «نجیب عبدالرزاق» به دکتر یعقوب اهدا شد. در این مراسم من حضور داشتم و دکتر یعقوب، در سخنانی کوتاه، راه تحقیقات در موضوع حلال را با توجه به بازار رو به گسترش محصولات حلال در جهان، راهی طولانی و ضروری شمرد و از همکاران دانشگاهی خود خواست اهتمام بیشتری به این موضوع داشته باشند . متاسفانه دکتر یعقوب چند ماه بعد بر اثر بیماری درگذشت و نتوانست نتایج کاربزرگی را که شروع کرده بود، ببیند. اما همکاران او دکتر هاشم و دکتر مصطفی و دیگران با جدیت در دانشکده حلال دانشگاه(UPM) راه او را ادامه می دهند و بیش از ۳۰ دانشجو ( که از اتفاق یکی دو نفر آنها هم ایرانی هستند) سالیانه در این مرکز در گرایش حلال صنایع غذایی تحصیل می کنند. دکتر یعقوب را در زمان حیاتش برای حضور در همایش بین المللی حلال که در ایران ترتیب داده بودیم، دعوت کردم و او مشتاقانه پذیرفت اما یکی دو روز مانده به همایش در تصادف اتومبیل دچار آسیب دیدگی پا شد و از حضور عذرخواهی کرد ولی یکی از همکارانش دکتر «مریم عبداللطیف» در همایش شرکت کرد و گوشه هایی از تحقیقات انجام شده در آن مرکز را توضیح داد.
حضور علمی دانشگاه در موضوع حلال از آنجا وجوب می یابد که راه تشخیص محصولات غذایی و داروئی، مواد اولیه و افزودنی های آنها از آزمایشگاه ها می‌گذرد و راستی آزمائی فرآورده های حلال و حرام با شیوه های علمی امکان پذیر است. زیرا در بحث تقلب محصول، تنها شیوه های علمی پاسخگوست. ضرورت دیگر حضور دانشگاه ها در موضوع حلال به جایگزینی مواد اولیه حلال به جای مواد اولیه غیر حلال در خوراکی هاست. برای مثال برای جایگزین کردن لارد ( روغن خوک) در آنتی بیوتیک ها و اریترومایسین و الکل (در محصولات داروئی مثل شربت سینه و …) باید ماده اولیه حلال را که از طریق علمی به دست آمده باشد پیشنهاد کرد و این کار توسط محققان دانشگاهی، دانشجویان ارشد و دکترای این رشته باید انجام شود. امروزه بسیاری از کارخانجات تولید غذا و دارو آماده هستند تا برای جایگزینی مواد اولیه حلال به جای غیر حلال در محصولات خود، هزینه های بالایی را بدهند تا بازار مسلمانان را به دست آورند و دانشگاه ها باید در این زمینه به یاری آنها بشتابند.
در کشور ما رشته صنایع غذایی در چندین دانشگاه ارائه می شود اما تمامی آنها فاقد یک گرایش تحقیقات حلال در سطح کارشناسی ارشد و دکترا است و ما اهتمامی به ایجاد آن نشان نداده ایم. من از سالیان پیش این موضوع را با دست اندرکاران وزارت علوم هم در میان گذاشته‌ام ولی هنوز نتیجه ای حاصل نشده است. دو سه سال پیش وزارت بهداشت برای ایجاد مرکز تحقیقات حلال موافقت نامه ای صادر کرد که با اصرار نام مرا هم جزو هیات موسسین خود قرار داد اما متاسفانه تا به حال یک جلسه هم اعضای هیات موسسین را دعوت نکرده است و از چند و چون آن موافقت نامه خبری ندارم. اگرچه شنیدم دولت قبل بودجه ای را به این مرکز اختصاص داده است که باید از سازمان غذا و دارو در مورد استفاده آن استفسار کرد . البته این کار یک عزم ملی می خواهد تا همه سازمان‌ها ونهادهای دولتی و بخش خصوصی به آن اقدام کنند، چنانکه در مالزی این اتفاق افتاد.
دکتر عبدالحسین فخاری
دبیرکل موسسه حلال جهانی