حلال، نشان برین (قسمت بیست و ششم)

کاربرد شوک بیهوشی قبل از ذبح:


امروزه در کشتارگاه های دام و طیور در جهان از انواع شوک بیهوشی قبل از ذبح استفاده می کنند. علت کاربرد شوک بیهوشی را مرگ آرام و بدون درد حیوان، امنیت کافی برای خدمه کشتار، تسریع در کشتار صنعتی و تولید بیشتر ذکر می کنند.
دو نوع شوک اکنون در این مراکز شایع است. نخست شوک برقی است که توسط میله های مخصوص، مقدار ولتاژ مشخصی از برق را به سر حیوان وارد می آورند که حیوان در بیهوشی فرو می رود و بعد از آن ذابحین عمل قطع اوداج اربعه (چهار رگ حیاتی) را انجام می دهند. به یاد دارم شوک بیهوشی یکی از بحث انگیزترین موضوعات در هنگام تصویب استاندارد جهانی غذای حلال در کمیته کارشناسان کومسک در سازمان همکاری های اسلامی در ترکیه بود. نمایندگان بعضی از کشور ها با شوک مخالف بودند و استدلال آنها این بود که علاوه بر تاثیر کیفی این شوک برقی در پایین آوردن کیفیت گوشت تولیدی، گاهی شوک منجر به مرگ حیوان می شود. ذبح حیوان مرده (میته) شرعی نیست. اما از آنجا که اغلب کشتارگاه های صنعتی در کشورها بر شوک اصرار داشتند سرانجام در استاندارد غذای حلال مقرر شد شوک ها به شرطی قابل قبول شوند که منجر به مرگ حیوان قبل از ذبح نشوند و برای هر نوع حیوان اعم از طیور(مرغ، اردک، بوقلمون و…) و دام (گوسفند، گاو، شتر و بوفالو) متناسب با وزن و جثه او ولتاژ خاصی را تعیین کردند که جدول آن در ضمائم استاندارد آمده است. کلیمیان نیز که برای خود استانداردی به نام “کوشر” دارند، شوک برقی را مجاز نمی دانند و به طریق سنتی دام را ذبح می کنند. اما نوع دیگری از شوک، شوک ضربه مغزی است که در بعضی از کشورها از جمله برزیل معمول است و آن استفاده از تپانچه مخصوصی است که میله ای فلزی را وارد جمجمه حیوان کرده و با ایجاد این حفره حیوان مرگ مغزی شده و سپس بلافاصله به قطع اوداج اربعه می پردازند. این نوع شوک پذیرفته نیست زیرا مرگ حیـوان به این ضربه مغزی منتسب می شود نه قطع رگ های گردن یا به هر دو منتسب می شود که خالی از اشکال نیست.
در بازدیدی که از کشتارگاه های برزیل داشتم با دیدن این شوک به آن اعتراض کرده و در گزارشی موضوع را به نماینده ولی فقیه در جهاد کشاورزی که ناظران ذبح از سوی ایشان به آن کشتارگاه ها اعزام می شوند اطلاع دادم و ایشان نیز پس از بررسی دستور تصحیح دادند که از کم و کیف تصحیح آن رویّه خبری ندارم.
تذکر این نکته را هم مفید می دانم که تحقیقات دوستان دامپزشک ما در دانشگاه های اروپایی از جمله دانمارک، پایین آمدن کیفیت گوشت از نظر علمی بر اثر شوک های برقی را اثبات و باید سیستم های ذبح را طوری طراحی کرد که بی نیاز از شوک های برقی باشد.
دکتر عبدالحسین فخاری
دبیرکل موسسه حلال جهانی