حلال، نشان برین (قسمت سی و دوم)

در موضوع آبزیان میان فقه اهل البیت علیهم السلام و سایر مذاهب اسلامی اختلافاتی وجود دارد. بر اساس فقه اهل البیت(ع) از میان آبزیان تنها ماهیان فلس دار و میگو حلال بوده و سایر انواع آبزیان غیر حلال می باشد. بنابر این بر اساس فقه شیعه آبزیان غیر حلال شامل این دسته ها هستند: تمام پستانداران آبزی( شامل شیر دریایی یا فوک، دلفین، نهنگ و ...) و بی مهرگان آبزی (صدف های دو کفه ای)، آبالون ها از رده شکم پایان، خیار دریایی از شاخه خارپوستان، عروس دریایی، ماهی مرکب یا هشت پا و ده پا (اسکوئید و انکاس)، اختاپوس، خرچنگ گرد و همه حشرات، تمام دوزیستان( قورباغه، وزغ)، تمام خزندگان آب دوست (تمساح و کورکودیل) و لاک پشت ها و ماهیان بدون فلس مثل مار ماهی دهان گرد دریای خزر، سپر ماهی یا سفره ماهی، انواع گربه ماهی شامل اسبله، جیری، آرتشی، سگ ماهی یا جامو، گربه ماهی دریایی یا گلو و نیز لابستر و کرای فیش و رزنبرگی، همگی حرام گوشت هستند.

شرط حلیت ماهیان فلس دار نیز آن است که زنده از آب گرفته شود و بیرون آب یا در درون تور جان دهد. بر اساس این تفاوت که بین مذاهب اسلامی در موضوع آبزیان وجود داشت، در استاندارد غذای حلال سازمان همکاری های اسلامی ، مقرر شد که روی بسته بندی همه کنسرو ها و فرآورده های آبزیان قید فلس دار یا بدون فلس الزامی باشد تا مصرف کنندگان مسلمان بتوانند محصول حلال مطابق فقه خود را بشناسند. این موضوع از بحث های جالب کمیته کارشناسی (SEG) در کامسک ترکیه بود که با این راهکار و راه حل مناسبی که ذکر شد موضوع چاره جویی شد که در قسمت بسته بندی و لیبلینگ استاندارد OIC به آن اشاره شده است. در موضوع خواص ماهیان فلس دار و خواص فلس در آنها مقالات زیادی نوشته شده و بعضی خواص آن را اینگونه شرح داده اند: حفظ ماهی از ورود مواد سمی، میکروب ها، ویروس ها و انگل ها، عدم جذب مواد رادیواکتیویته به بدن، تحرک بیشتر حیوان، در امان ماندن از آسیب ماهیان شکارچی و ... که اینگونه ماهیان نیز گوشتخوار نبوده و از لاشه ماهیان تغذیه نمی کنند. تشخیص فلس نیز امری عرفی است. بعضی فقها نظر تخصصی کارشناسان را در تشخیص نوع فلس دار یا بی فلس آبزیان معتبر دانسته اند به شرطی که کارشناسان دیگر با آن نظر معارضه ای نداشته باشند.

دکتر عبدالحسین فخاری

دبیر کل موسسه حلال جهانی